BÀI GIẢNG – NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ – NGUYỄN TUÂN
(Ngữ văn 12 – Cơ Bản)
I. Tiểu dẫn
1. Xuất xứ: tác phẩm in trong tập “Tuỳ bút sông Đà” 1960) Nguyễn Tuân.
2. Hoàn cảnh ra đời:kết quả của chuyến đi thực tế Tây Bắc.
II. Đọc hiểu
1. Đọc 2. Tìm hiểu văn bản
a. Hình ảnh con sông Đà
Hung bạo
– Vách đá dựng thành chẹt lòng sông như một cái yết hầu hiểm trở, dữ dội.
– Thác nước: độc dữ, nham hiểm.
– Hút nước chết người.
– Đá mai phục:dàn bày thạch trận.
=> Nghệ thuật miêu tả tỉ mỉ, so sánh độc đáonhân hoá hợp lí, quan sát tinh tế, cấu trúc câu văn …
=> sông Đà hiện lên như một công trình tuyệt vời của tạo hoá nhưng hung dữ và hiểm ác.
Trữ tình
– Tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình.
– Bờ sông hoang dại, bờ sông hồn nhiên như …
– Màu sắc nước sông Đà thay đổi theo mùa.
– Con sông rất gợi cảm như một cố nhân
=> Nghệ thuật so sánh, quan sát -sông Đà “như một cố nhân xa thì thương nhớ khôn nguôi”.
b. Người lái đò sông Đà
Hình dáng
– Tay lêu nghêu, chân khuỳnh khuỳnh, giọng ào ào như tiếng nước …nhỡn giới vời vợi.
– Cái đầu quắc thước đặt trên thân hình cao to gọn quánh
– Nếu bịt cái đầu bạc lại thì sẽ lầm tưởng là một chàng trai.
=> Khoẻ mạnh, quắc thước gợi liên tưởng đến công việc sông nước.
Những lần vượt thác
=> Nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá, thuộc quy luật phục kích của lũ đá, như một viên tướng tài ba.
=> Nghệ thuật miêu tả tinh tế, sinh động – Nguyễn Tuân nhân hoá với trí tưởng tượng phong phú, táo bạo, bất ngờ => Hình ảnh sông Đà hung bạo như kẻ thù số 1 của con người và ông lái đò là chân dung người lao động tuyệt vời, hiên ngang bất khuất – lãng mạn trong cuộc đấu tranh quyết liệt với thiên nhiên.
Tâm hồn
Sau mỗi làn vượt thác là “ung dung” đốt lửa trong hang đá -nướng ống cơm lam bàn tán về cá anh vũ, cá dầm xanh, chẳng ai bàn thêm về chiến thắng vừa qua.
=>Tâm hồn bình dị.
III. Tổng kết
– Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân -đoạn trích đã khắc họa sinh động hình ảnh con người và thiên nhiên Tây Bắc.
– Kiến thức phong phú, ngôn ngữ sinh động, liên tưởng độc đáo “Người lái đò sông Đà” là 1 đoạn trích hay.