Ngày xửa ngày xưa, có con cáo già có chín đuôi, nó nghĩ, mình phải thử xem vợ mình có chung thủy không? Nó nằm sóng xoài dưới gầm ghế dài, nom như đã chết từ đời thuở nào ấy. Vợ cáo buồn rầu đóng cửa buồng mình lại, ở buồng ngoài chỉ còn chị mèo người ở đang đứng bên bếp nấu ăn.
Chuyện cáo già chín đuôi chết đã lan tin khắp nơi.
Một hôm, nghe tiếng gõ cửa, mèo ra mở cửa, thấy mèo, chàng cáo liền nói:
– À, chào chị mèo. Bà chủ ở nhà, Bà ngủ hay thức?
Mèo đáp:
– Bà có ngủ đâu, tôi đang mải nấu. Ông từ đâu tới, tới có việc chi?
Chàng cáo nói:
– Cám ơn chị mèo. Xin chị cho biết, Bà cáo làm chi?
Mèo đáp:
– Ông cáo về trời, để nơi trần gian một mình bà chủ ủ rũ trong phòng.
– Này chị mèo ơi, xin chị giúp với tôi tới nơi đây, kết bầy, kết bạn.
– Thế cũng được thôi, để tôi vào hỏi.
Mèo chạy tung tăng, lăng xăng gõ hỏi:
– Bà cáo, bà ơi, có người tới chơi.
– Trời ơi, gì đó? Có khách tới nhà?
– Có người tới đây,
Kết bầy, kết bạn.
– Này mèo thân mến,
Người đến nom sao?
Có hao hao giống,
Ông cáo chín đuôi?
Mèo đáp:
– Ông khách nhà mình. Hình như mỗi “một.”
– Thế thì thôi nhé, để ông đi.
Khách này vừa mới đi khỏi, lại có khách khác tới gõ cửa. Chàng cáo này có hai đuôi, nhưng hai đuôi thì ít quá, rồi lại có chàng ba đuôi, bốn đuôi… tám đuôi tới, nhưng tất cả đều thất vọng ra đi. Chàng cáo cuối cùng cũng có chín đuôi như cáo già. Quả phụ nghe thế, reo vui bảo mèo:
Mở ngay cửa nhà,
tống cáo già ra!
Đúng lúc đám cưới bắt đầu cử hành thì cáo già vùng dậy, vung gậy đập tứ tung, đuổi đánh, tống khứ tất cả ra ngoài đường.
CHỊ CÁO KÉN CHỒNG
Khi cáo già đực qua đời thì sói tới dạm hỏi. Nó gõ cửa, chị mèo người ở ra mở cửa. Cáo chào mèo và hỏi:
– Xin chào chị mèo Vui Tính, sao chị ngồi đây chỉ có một mình, chị tính làm việc chi vậy?
Mèo đáp:
Cho bánh vào sữa để ăn,
Xin Ông cho biết ý Ông thế nào?
Sói hỏi:
– Cám ơn chị mèo, chị cáo có nhà không?
Mèo nói:
– Cáo ngồi ở buồng bên kia,
Ngồi khóc nỉ non,
Khóc vì khốn khó,
Bởi ông cáo già,
Đã qua đời rồi.
Sói nói:
– Muốn đi bước nữa,
Xin xuống đây đi.
Mèo chạy đi, gõ cửa gọi:
– Này chị cáo ơi,
Khách tới chơi hỏi.
muốn đi bước nữa,
thì xuống tiếp đi.
Cáo hỏi:
– Ông khách quần đỏ,
Có mõm nhọn không?
Mèo đáp:
– Không, ông ấy không phải.
Sói đi khỏi thì lần lượt chó, hươu, thỏ, gấu, sư tử và các loài thú khác tới. Nhưng chẳng có con nào có được những đức tính như ông cáo, vì vậy mèo cứ phải đón và tiễn khách hoài. Cuối cùng có chú cáo non tới. Chị cáo hỏi:
Ông khách quần đỏ,
mõm nhọn phải không?
Mèo đáp:
– Vâng, đúng thế ạ.
Cáo nói:
– Mời khách lên đi.
Rồi cáo sai mèo chuẩn bị đám cưới.
Quét sạch cửa nhà,
Ném lão cáo già,
qua cửa sổ kia
Mang chuột ra đãi,
Chủ khách cùng ăn.
Hôn lễ được cử hành, ăn uống, vui nhảy. Nến hôn lễ chưa tan, mọi người còn đang vui nhảy đấy.