Ngày xưa có một học trò, ngày nào đến nhà thầy đồ để học, cũng đi qua một nơi có con chó bằng đá. Bao nhiêu học trò khác đi qua đó thì không sao, chỉ có người học trò này đi qua, thì con chó như nhảy lên mừng rỡ.
Người học trò lấy làm lạ, một hôm đứng lại hỏi con chó đá rằng:
– Học trò qua đường này cũng đông, sao mày không mừng mà chỉ mừng có mình tao thôi?
Chó đá trả lời:
– Khóa thi này không ai đỗ mà chỉ có mình cậu đỗ thôi. Số Trời đã định thế, nên tôi không dám khinh thường.
Người học trò nghe vậy, lúc về nhà kể lại cho cha mẹ nghe. Người cha từ hôm đó lên mặt hống hách với mọi người.
Một hôm ông ta dắt trâu ra đồng cày, ông để trâu dẵm cả vào lúa của người, người ta nói thì ông không thèm trả lời. Hôm sau, ông lại đưa thêm trâu thêm người, cứ ruộng lúa người ta mà dẵm bừa lên, dẵm be bét không kiêng nể ai gì cả. Chủ ruộng kêu thì ông ta trừng mắt, nghiến răng dọa dẫm rằng:
– Khóa thi này con ông đỗ, rồi ông cho chúng mày xem!
Chủ ruộng nghe ông nói vậy thì đâm sợ, không nói gì nữa.
Mấy hôm sau, người học trò đi học qua chỗ con chó đá, thì không thấy nó đứng dậy như mọi khi nữa. Lúc về nó cũng không đứng. Người học trò thấy lạ liền hỏi:
– Mọi khi tao đi qua đây mày đứng lên chào, hôm nay sao mày không chào tao nữa?
Chó đá trả lời:
– Tại cha thầy lên mặt hách dịch với mọi người, rồi còn cho trâu dẫm lên ruộng lúa của họ, nên Thiên tào đã gạch tên thầy đi, khóa này thầy không đỗ được nữa, nên tôi không phải kính trọng thầy, tôi coi thầy như các học trò khác thôi.
Người học trò về nhà đem lời con chó đá kể lại với cha mình.
Người cha lấy làm hối hận, từ đó dẹp hết thói khoe khoang lên mặt, lại còn đến tạ lỗi rất khiêm tốn với người đã mất lòng.
Khóa ấy, người học trò đi thi đã qua mấy vòng mà vẫn không đỗ. Tuy vậy người ấy không nản, càng chăm chỉ học thêm, và người cha cũng càng tu thân sửa tính hơn.
Sau đó ít lâu, khi người học trò đi qua chỗ con chó đá, lại thấy nó đứng lên mừng rỡ như trước. Hỏi nó thì nó nói:
– Nhà thầy tu thân tích đức đã 3 năm nay, đủ đền lầm lỗi trước rồi, nên sổ Thiên tào lại ghi tên thầy, thầy sẽ thi đỗ năm nay.
Người học trò nghe vậy, về nhà không kể lại cho cha mình nghe nữa, nhưng gắng học hành chăm chỉ đêm ngày.
Khoa thi ấy, người học trò đã đỗ và đỗ rất cao hơn người.
Nguồn: Sưu tầm