Bài 13 – KHÁI QUÁT VỀ NĂNG LƯỢNG VÀ CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT
PHẦN I – A: TÓM TẮT LÝ THUYẾT:
I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào
1) Khái niệm năng lượng
– Năng lượng là đại lượng đặc trưng cho khả năng sinh công.
– Trạng thái của năng lượng:
+ Động năng là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công. (trạng thái bộc lộ của năng lượng)
+ Thế năng là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công. (trạng thái ẩn dấu của năng lượng).
2) Các dạng năng lượng trong tế bào
– Hoá năng
– Nhiệt năng
– Điện năng
3) ATP – đồng tiền năng lượng của tế bào
a. Cấu tạo của ATP
– ATP gồm bazơnitơ ađênin, đường ribôzơ và 3 nhóm phôtphat.
– 2 nhóm phôtphat cuối cùng dễ bị phá vỡ để giải phóng ra năng lượng.
– ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác trở thành ADP và lại được gắn thêm nhóm phôtphat để trở thành ATP.
ATP D ADP + P i + năng lượng
b. Chức năng của ATP
– Cung cấp năng lượng cho các quá trình sinh tổng hợp của tế bào.
– Cung cấp năng lượng cho quá trình vận chuyển các chất qua màng (vận chuyển tích cực).
– Cung cấp năng lượng để sinh công cơ học.
II. Chuyển hoá vật chất
1) Khái niệm
– Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.
– Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.
– Bản chất: đồng hoá, dị hoá.
2) Đồng hoá và dị hoá
– Đồng hoá: là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản, đồng thời tích luỹ năng lượng – dạng hoá năng.
Chất hữu cơ phức tạp + ADP à Chất hữu cơ đơn giản + ATP
– Dị hoá: là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn, đồng thời giải phóng năng lượng.
Chất hữu cơ đơn giản + ATP à Chất hữu cơ phức tạp + ADP
PHẦN I – B: MỘT SỐ NỘI DUNG CẦN LƯU Ý
Câu 1. Năng lượng là gì ?Năng lượng được tích luỹ trong tế bào dưới dạng nào ? Năng lượng của tế bào được dự trữ trong những hợp chất nào?
Câu 2. Tại sao ATP được gọi là đồng tiền năng lượng của tế bào?
Câu 3. Chuyển hóa vật chất là gì? Quá trình chuyển hóa vật chất luôn phải đi kèm với quá trình nào ?
Câu 4. Mô tả ngắn gọn quá trình chuyển hóa thức ăn trong cơ thể người ?
Câu 5. Tại sao con người khi hoạt động lại không bị nóng lên nhanh chóng và quá mức như chiếc xe máy khi chạy?