Bài 18. Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại (phần từ năm 1917 đến năm 1945)

Thời gian

Sự kiện

Diễn biến chính

Kết quả, ý nghĩa

Tháng 2/1917

Cách mạng tháng Hai

– Tổng bãi công chính trị ở Pê-tơ-rô-grát.

– Khởi nghĩa vũ trang

– Nga hoàng bị lật đổ

– Lật đổ chế độ Nga hoàng

– Hai chính quyền song song tồn tại

– Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới

Tháng 11/1917

Cách mạng XHCN

– 25/10/1917,chiếm Cung điện Mùa Đông, toàn bộ chính phủ lâm thời tư sản bị bắt.

– Chính quyền Xô viết thành lập do Lê-nin đứng đầu.

– Thành lập chính quyền Xô Viết do Lê-nin đứng đầu.

– Nhân dân lao động Nga được làm chủ đất nước và vận mệnh mình.

– Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng thế giới theo đường lối cách mạng vô sản

1918 – 1920

Chống thù trong giặc ngoài

Quân đội 14 nước đế quốc cấu kết với bọn phản động trong nước mở cuộc tấn công vũ trang vào nước Nga Xô viết.

– Đẩy lùi cuộc tấn công của kẻ thù.

– Nhà nước Xô viết được bảo vệ và giữ vững.

– Thực hiện  chính sách “Cộng sản thời chiến”.

1921 – 1925

Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế

– Trong nông nghiệp thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thế lương thực.

– Trong công nghiệp, tập trung khôi phục công nghiệp nặng.

– Trong thương nghiệp: tự do buôn bán, phát hành đồng Rup mới.

– Hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế.

– Phục vụ cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước hiện nay.

Tháng 12/1922

Liên bang cộng hòa xã hộichủ nghĩa Xô viết thành lập (Liên Xô ).

– Gồm 4 nước Cộng hòa Xô viết đầu tiên là Nga, Ucrâin, Bêlorutxia và ngoại Cápcadơ.

– Tăng cường sức mạnh về mọi mặt để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

1925 – 1941

Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội

Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 – 1932)

– Kế hoạch  5 năm lần thứ hai (1933 – 1937)

– Kế hoạch 5 năm lần thứ 3 (từ năm 1937) bị gián đoạn do phát xít Đức tấn công 6/1941.

– Đưa Liên Xô từ một nước nông nghiệp lạc hậu thành một cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa, có nền văn hóa, khoa học kỹ thuật tiên tiến và vị thế quan trọng trên trường quốc tế.

1941 – 1945

Chiến tranh vệ quốc vĩ đại

– Giải phóng lãnh thổ Liên Xô.

– Giải phóng các nước Trung và Đông Âu.

– Tiêu diệt phát xít Đức ở Béclin, tấn công đạo quân Quan Đông của Nhật ở Mãn Châu.

– Là lực lượng trụ cột góp phần quyết định trong việc tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.

– Bảo vệ vững chắc tổ Quốc xã hội chủ nghĩa, tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Thời gian

Sự kiện

Diễn biến chính

Kết quả, ý nghĩa

1919 – 1922

Hội nghị Véc xai và Oa-sinh-tơn

– Kí kết hòa ước giữa các nước thắng trận và bại trận.

– Các nước bại trận chịu những điều khoản nặng nề

Một trật tự thế giới mới : trật tự Véc-xai -Oa-sinh-tơn và Hội quốc liên.

– Mâu thuẫn giữa các đế quốc tiếp tục căng thẳng.

1918 -1923

Khủng hoảng kinh tế , chính trị

– Kinh tế các nước CNTB không ổn định

– Cao trào cách mạng 1918 -1923 dâng cao

Phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh, Quốc tế Cộng sản thành lập (1919)

1924 – 1929

Thời kì ổn định tạm thời

– Kinh tế các nước tư bản ổn định và phát triển, đặc biệt là Mĩ.

– Kinh tế bộc lộ nhiều nhược điểm.

Giai đoạn ổn định tạm thời nhưng ẩn chứa nhiều mầm mống dẫn đến khủng hoảng.

1929 – 1933

Khủng hoảng kinh tế thế giới

– Nổ ra đầu tiên ở Mĩ, lan rộng khắp thế giới, tàn phá nặng nề nền kinh tế, chính trị các nước tư bản, làm xã hội rối loạn.

– Phong trào cách mạng bùng nổ.

Các nước tư bản lối thoát bằng những cách khác nhau: cải cách kinh tế, xã hội (Anh, Pháp, Mĩ), hoặc thiết lập chế độ phát xít (Đức, I-ta-li-a, Nhật)

1933

Chủ nghĩa phát xít lên cầm quyền ở Đức.

– Ngày 30/1/1933 Hít-le lên làm Thủ tướng.

Chính phủ, thiết lập chế độ độc tài phát xít ở Đức.

– Thi hành chính sách, chính trị, kinh tế, đối ngoại phản động nhằm phát động chiến tranh phân chia lại thế giới.

– Mở ra thời kỳ đen tối trong lịch sử nước Đức

– Báo hiệu nguy cơ chiến tranh thế giới.

1933 – 1935

Chính sách mới (New Deal) của Tổng thống Mĩ Ru-dơ-ven

Thực hiện một hệ thống các chính sách, biện pháp của nhà nước trên các lĩnh vực KT tài chính và chính trị xã hội.

– Cứu chủ nghĩa tư bản Mĩ khỏi cơn nguy kịch.

– Làm cho nước Mĩ duy trì được chế độ dân chủ tư sản, không đi theo con đường chủ nghĩa phát xít

1933 – 1939

Chủ nghĩa phát xít xuất hiện và lên cầm quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật.

– Chủ nghĩa phát xít, quân phiệt lên cầm quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật, ra sức chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới.

– Liên Xô muốn liên minh với tư bản chống phát xít nhưng bị từ chối. Anh, Pháp dung dưỡng phát xít để chống Liên Xô. Mĩ giữ thái độ trung lập

– Mặt trận nhân dân chống phát xít hình thành và thắng lợi ở nhiều nước.

– Thế giới hình thành 2 khối đế quốc đối đầu nhau, làm quan hệ quốc tế luôn căng thẳng.

-Tạo điều kiện cho Đức gây chiến..

1939 – 1945

Chiến tranh thế giới thứ hai

– Lúc đầu là cuộc chiến giữa hai khối đế quốc.

– Sau khi Liên Xô và Mĩ tham chiến, Mặt trận Đồng minh chống phát xít hình thành

– Chủ nghĩa phát xít bại trận, thắng lợi thuộc về phe Đồng minh..

– Hội nghị I-an-ta được triệu tập để thiết lập trật tự thế giới mới.

Thời gian

Sự kiện

Diễn biến chính

Kết quả, ý nghĩa

1918 – 1923

Cao trào cách mạng giải phóng dân tộc

– Phong trào Ngũ Tứ ở Trung Quốc.

– Cuộc đấu  tranh của nhân dân Mông Cổ, Ấn Độ …

– Cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân châu Á.

– Chuẩn bị cho bước phát triển ở giai đoạn sau.

1924 – 1929

Phong trào giải phóng dân tộc phát triển

– Nội chiến ở Trung Quốc.

– Phong trào công nhân và những hoạt động của Đảng Quốc đại ở Ấn Độ., Đảng Cộng sản ở In-đô-nê-xi-a.

– Giáng đòn mạnh vào các thế lực thống trị.

1929 – 1939

Phong trào giải phóng dân tộc và lập Mặt trận nhân dân chống phát xít.

– Đấu tranh chống chế độ phản động Tưởng Giới Thạch và phát xít Nhật ở Trung Quốc.

– Nhiều Đảng Cộng sản được thành lập: Ấn Độ (1939), Việt Nam (1930).

– Thành lập Mặt trận nhân dân chống phát xít ở Việt Nam (1936), In-đô-nê-xi-a (1929)

Tạo nên làn sóng cách mạng chống đế quốc, thực dân, phát xít ở các nước châu Á

1939 – 1945

Phong trào GPDT trong Chiến tranh thế giới thứ hai.

– Trung Quốc: Kết thúc thắng lợi  8 năm kháng chiến chống Nhật.

– Đông Nam Á: nhiều nước giành được độc lập: Việt Nam, In-đô-nê-xi-a (8/1945), Lào (10/1945)

Nhiều nước châu Á giành độc lập, góp phần quan trọng vào cuộc đấu tranh tiêu diệt phát xít trong Chiến tranh thế giới thứ hai.