Ô nhiễm nguồn nước đang là vấn đề ngày càng gia tăng ở nước ta. Trong đó, có 4 tình trạng ô nhiễm chung bao gồm ô nhiễm sinh học, hóa học, hữu cơ và vật lý. Để chấm dứt tình trạng đáng báo động này, chúng ta cần hiểu và phân loại ô nhiễm nước đúng từng loại để áp dụng biện pháp phù hợp
Ô nhiễm môi trường nước là gì?
Ô nhiễm môi trường nước là gì? Ô nhiễm mô trường nước là nguồn nước ở ao, hồ, sông, suối, kênh, rạch, nguồn nước ngầm, biển… Chứa hàm lượng chất độc hại cao, nguy hiểm cho sức khỏe con người, động vật, thực vật.
Các chất độc hại này có nguồn gốc từ thiên nhiên, đặc biệt là từ công nghiệp và đời sống hàng ngày, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nguồn nước hiện nay.
Hiện trạng ô nhiễm nước ở Việt Nam
Sự phát triển của các khu công nghiệp, khu chế xuất và tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã kéo theo nhiều hệ lụy. Trong đó, hậu quả nghiêm trọng nhất là ảnh hưởng đến tài nguyên nước.
Ô nhiễm nước nông nghiệp
Nông nghiệp là ngành sử dụng nhiều nước nhất. Nước chủ yếu được sử dụng để tưới lúa và hoa màu. Việc sử dụng hóa chất nông nghiệp, phân bón hóa học là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường nông thôn.
Các nước công nghiệp
Công nghiệp là ngành gây ô nhiễm nước nhiều nhất. Mỗi ngành công nghiệp đều có một loại nước thải khác nhau và rất có hại cho môi trường.
Cụ thể, tại Khu công nghiệp Thái Nguyên, nước thải làm sông Cầu chuyển màu đen, mặt nước sủi bọt hàng chục km. Mỗi ngày, Khu công nghiệp Việt Trì lưu giữ hàng nghìn mét khối nước thải từ các nhà máy hóa chất, thuốc trừ sâu, dệt may, giấy… trên sông Hồng. Khu công nghiệp Biên Hòa và các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố. Thành phố Hồ Chí Minh tạo ra nguồn nước thải công nghiệp và sinh hoạt lớn gây ô nhiễm các con sông lân cận.
Nước
Nước được sử dụng trong đời sống sinh hoạt của người dân, đặc biệt là ở các khu đô thị cực lớn. Với hàm lượng chất hữu cơ cao gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra còn có nước thải từ các cơ sở công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trong khu dân cư.
Ô nhiễm nước ngầm
Nước ngầm cũng bị ô nhiễm. Nguyên nhân là do nước sinh hoạt, công nghiệp và nông nghiệp. Việc khai thác nước ngầm tràn lan làm tăng độ mặn và ô nhiễm phèn ở các nơi dọc sông Hồng, sông Thái Bình, sông Mê Kông và duyên hải miền Trung.
Phân loại ô nhiễm nước
Có nhiều cách phân loại ô nhiễm nước dựa trên nguồn gây ô nhiễm, bao gồm: ô nhiễm do các hoạt động nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt. Dựa trên ô nhiễm môi trường, bao gồm: ô nhiễm nước ngọt, ô nhiễm biển và đại dương. Căn cứ vào tính chất ô nhiễm, bao gồm: ô nhiễm vật lý, hóa học hoặc sinh học.
Ô nhiễm hóa chất
Do thải vào nước các nitrat, phốt phát dùng trong nông nghiệp và chất thải từ luyện kim và các công nghệ khác như Cr, Ni, Cd, Mn, Cu, Hg gây độc cho đời sống thủy sinh. Ô nhiễm khoáng sản là do việc thải vào nước các chất như nitrat, phốt phát và các chất khác được sử dụng trong nông nghiệp và chất thải từ các ngành công nghiệp.
Ô nhiễm nước do nitrat và phốt phát từ phân bón hóa học cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Khi phân bón được sử dụng hợp lý, năng suất cây trồng tăng lên và chất lượng sản phẩm cũng được cải thiện đáng kể. Nhưng thực vật chỉ sử dụng được khoảng 30 – 40% lượng phân bón, lượng dư thừa sẽ xâm nhập vào các dòng nước mặt hoặc nước ngầm, gây bón phân cho sông hồ, gây ra tình trạng yếm khí ở các tầng nước bên dưới. Hóa chất nông nghiệp được sử dụng cho nông nghiệp cũng là một nguồn gây ô nhiễm hóa chất.
Ô nhiễm vật lý
Chất rắn không hòa tan khi thải vào nước làm tăng lượng chất lơ lửng làm tăng độ đục của nước. Những chất này có thể là vô cơ hoặc hữu cơ. Nhiều chất thải công nghiệp chứa chất màu, chủ yếu là màu hữu cơ, làm giảm giá trị y tế và thẩm mỹ của nước.
Ngoài ra, rác thải công nghiệp còn chứa nhiều hợp chất hóa học như muối sắt, mangan, clo tự do, hydro lưu huỳnh, phenol… khiến nước có mùi vị khác thường. Amoniac, lưu huỳnh, xyanua và dầu làm cho nước có mùi lạ. Tảo xanh khiến nước có mùi bùn, một số sinh vật đơn bào khiến nước có mùi tanh.
Ô nhiễm sinh học
Ô nhiễm nước sinh học là do các nguồn rác thải đô thị hoặc công nghiệp, bao gồm rác thải sinh hoạt, phân, nước rửa từ các nhà máy đường, nhà máy giấy…
Ô nhiễm sinh học chủ yếu là do thải ra các chất hữu cơ có thể lên men: chất thải sinh hoạt hoặc công nghiệp có chứa cặn sinh hoạt, phân và nước rửa từ các nhà máy đường, giấy, lò mổ.
Các nguyên nhân khác gây ô nhiễm nước
Nguyên nhân tự nhiên: Bất kỳ hiện tượng nào làm suy giảm chất lượng nước đều được coi là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước. Ô nhiễm nước là do mưa, tuyết tan, lũ lụt, gió bão… hoặc do sản phẩm của các hoạt động sống, trong đó có xác chết của chúng. Khi thực vật, động vật chết đi, chúng bị vi sinh vật phân hủy thành chất hữu cơ. Một số sẽ thấm vào đất, sau đó thấm sâu vào mạch nước ngầm gây ô nhiễm hoặc theo dòng nước ngầm chảy vào dòng chính.
Ô nhiễm nước do các yếu tố tự nhiên (núi lửa, xói mòn, bão, lũ lụt, v.v.) có thể rất nghiêm trọng nhưng không xảy ra thường xuyên và không phải là nguyên nhân chính khiến chất lượng nước suy giảm trên toàn cầu.
Chất lượng nước suy giảm có thể do đặc điểm địa chất của nguồn nước, ví dụ: nước trên đất phèn thường chứa nhiều sắt, nhôm. Nước lấy từ lòng đất thường chứa nhiều canxi…
Lũ lụt có thể khiến nước mất đi độ tinh khiết, làm tăng chất bẩn trong hệ thống cống rãnh, mang theo chất thải độc hại từ các bãi chôn lấp và cuốn đi các hóa chất đã lưu trữ trước đó.
Nước lũ có thể bị ô nhiễm bởi các hóa chất dùng trong nông nghiệp, công nghiệp hoặc bởi các chất độc hại trong các khu vực rác thải. Công nhân dọn dẹp gần các khu công nghiệp bị ngập lụt có thể bị tổn hại do nước bị ô nhiễm hóa chất.
Hậu quả của ô nhiễm nước
Ô nhiễm nước không chỉ gây ra những hậu quả nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe, sự sống của con người, động thực vật trên trái đất mà còn dẫn đến sự suy thoái của nền kinh tế.
Hậu quả đối với con người
Sử dụng nguồn nước ô nhiễm lâu ngày sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường ruột, dịch tả, bệnh ngoài da và nguy hiểm hơn là khiến chúng ta bị ngộ độc và mắc các bệnh như ung thư, dị tật bẩm sinh ở trẻ nhỏ.
Nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tuổi thọ và năng suất làm việc của chúng ta.
Hậu quả đối với sinh vật và thực vật
Việc chất thải chưa qua xử lý đổ trực tiếp ra môi trường khiến nguồn sống của các sinh vật sống bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đặc biệt các loài động vật thủy sinh đang dần chết dần do môi trường sống của chúng bị ảnh hưởng trực tiếp.
Các hóa chất, vi khuẩn có trong nước khiến các sinh vật sống, thực vật dần chết đi, gây mất cân bằng hệ sinh thái. Hiện nay ở các sông, ao, hồ, hiện tượng cá, tôm chết trắng trên sông không còn xa lạ với người dân gần đó. Nguồn nước bị ô nhiễm còn khiến cây trồng ngày càng còi cọc, khó sinh trưởng, thậm chí không thể sinh trưởng.
Ăn cá sống ở nguồn nước bị ô nhiễm cũng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, thậm chí dẫn đến ung thư nếu ăn cá, tôm nhiễm độc trong thời gian dài.
Hậu quả kinh tế
Khi con người sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm, sức khỏe của họ sẽ suy giảm dẫn đến năng suất lao động thấp. Nó phá hủy mỹ quan đô thị khi lượng rác thải, nước thải thải ra có mùi hôi khó chịu. Chính những yếu tố này cản trở sự phát triển kinh tế của xã hội. Việc nguồn nước đen và hôi thối cũng khiến du khách nước ngoài cảm thấy khó chịu khi đến du lịch Việt Nam, khiến ngành du lịch mất đi hình ảnh trong mắt du khách quốc tế.
Cách khắc phục tình trạng ô nhiễm nước
Để khắc phục tình trạng ô nhiễm nguồn nước hiện nay, mỗi chúng ta phải chung tay góp phần bảo vệ môi trường sống cũng như cân bằng hệ sinh thái tự nhiên.
Xử lý rác thải trước khi thải ra môi trường
- Các doanh nghiệp, nhà máy phải xử lý rác thải, chất thải đúng cách trước khi thải ra môi trường bằng cách trang bị cho mình những thiết bị xử lý rác thải đạt tiêu chuẩn. Kiểm tra và bảo trì hệ thống xử lý chất thải thường xuyên.
- Các hộ gia đình cũng phải quản lý rác thải hợp lý, hạn chế xả thải trực tiếp ra môi trường, khiến chất độc thấm vào đất và làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.
- Không vứt rác bừa bãi, đặc biệt là ở ao, hồ, sông, suối, kênh, lạch, mương.
- Không đổ dầu động cơ, hóa chất, chất thải xe hơi hoặc thuốc dạng lỏng xuống cống.
Tiết kiệm nước sạch
- Như chúng tôi đã nói ở trên, nhiều nơi không có nước sạch do khan hiếm nước nên chúng ta phải sử dụng nước sạch tiết kiệm để tránh tình trạng thiếu nước sạch trên diện rộng.
- Tắt vòi khi không sử dụng, tận dụng nước mưa để tưới cây, rửa xe, rửa sân….
Hướng tới nền nông nghiệp xanh
Lập kế hoạch là cần thiết để tạo ra nền nông nghiệp xanh và tránh sử dụng hóa chất, thuốc trừ sâu và phân bón. Bạn nên sử dụng phân bón sinh học hoặc tự ủ phân để hạn chế sử dụng các loại hóa chất gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.
Nâng cao nhận thức cộng đồng
Chính phủ phải mạnh tay tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân. Thường xuyên kiểm tra các cơ sở, nhà máy để kiểm soát chất lượng rác thải trước khi thải ra môi trường.
Mỗi chúng ta phải hành động ngay hôm nay để bảo vệ môi trường sống của chính mình Hiện nay tình trạng ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng. Đừng để con cháu tương lai của chúng ta phải sống trong môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng.
- Mỗi chúng ta hãy tạo cho mình ý thức bảo vệ môi trường và không vứt rác thải bừa bãi.
- Nhà nước cần có các hoạt động tuyên truyền về tác hại của ô nhiễm nguồn nước và nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường (đặc biệt là ở vùng dân tộc thiểu số và nông thôn).
- Cần xử lý triệt để các nhà máy không xử lý nước thải mà thải trực tiếp ra môi trường hoặc không xử lý đạt tiêu chuẩn.
- Cải tiến hệ thống xử lý rác thải và nguồn nước để xử lý lượng rác thải, nước thải phát sinh hàng ngày.
- Khuyến khích nông dân xây dựng silo, bể biogas để xử lý phân, nước tiểu của động vật, thực vật. Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, đặc biệt là các loại thuốc cấm.
- Xây dựng các điểm thu gom, thu gom rác, tránh xả rác và vứt rác xuống ao, hồ, sông, suối.
- Tuyên truyền, kêu gọi người dân thu gom rác thải từ hồ, sông, suối, biển.
Với tình trạng ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng hiện nay, trong khi các biện pháp ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước chưa đạt kết quả tốt thì bạn phải bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Đối với các tỉnh, thành phố có một số khu công nghiệp và nguồn nước chưa bị ô nhiễm nặng có thể xây dựng bể lọc nước để lọc sạch nước trước khi sử dụng.
Bạn có biết cách phân loại ô nhiễm nước chưa? Hy vọng trong bài viết này, bạn có thêm kiến thức bổ ích về hiện trạnh, mối nguy hiểm và phương pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm nguồn nước. Hãy chung tay bảo vệ môi trường sống của chúng ta trước tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng hiện nay. Nếu bạn luôn quan tâm đến hiện trạng môi trường, đừng quên theo dõi trọn bộ chuyên mục “Ô nhiễm nước” được cập nhật hàng ngày trên Thời Tiết 4M – nền tảng thời tiết hàng đầu Việt Nam hiện nay.
Thời Tiết 4M – Trang web tra cứu thời tiết Việt Nam đáng tin cậy. Sử dụng công nghệ API tiên tiến trên thế giới và được phát triển với các tính năng như:
- Cung cấp thông tin về điều kiện thời tiết hàng ngày cùng với các nguồn năng lượng như năng lượng mặt trời, gió, nước và năng lượng hạt nhân.
- Cập nhật chi tiết về nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, tầm nhìn, lượng mưa và nhiều chỉ số quan trọng.
- Phân tích tác động của các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, hạn hán đến sản xuất nông nghiệp, du lịch và một số ngành công nghiệp khác
Thời Tiết 4M cam kết cung cấp thông tin thời tiết nhanh chóng, chính xác và kịp thời. Chúng tôi mong muốn nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của dự báo thời tiết, góp phần bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Chi tiết liên hệ:
- Trụ sở chính: Số 8/2B Đội Cấn, Phường 8, TP.Vũng Tàu, Bà Rịa – Vũng Tàu
- Hotline: 0378021557
- Email: thoitiet4m@gmail.com
- Website: https://thoitiet4m.com/